Hoe stimuleer je beginnende (ontluikende) geletterdheid?
Hoe leer je lezen en schrijven? Meestal zal niemand zich afvragen of je het ooit zal leren. Als je kunt lezen en schrijven, kun je met 26 letters bijna alles zeggen wat je wilt. Ook voor kinderen met een communicatief meervoudige beperking (CMB) is leren lezen en schrijven heel belangrijk. Daarom is het belangrijk dat we hier veel aandacht aan besteden.
Iedereen moet de mogelijkheid krijgen om te leren lezen en schrijven. Op school oefenen zich normaal ontwikkelende kinderen net zo lang totdat ze minimaal een bepaald niveau hebben bereikt. Voor kinderen met een beperking gaat dit vaak anders. Leren lezen en schrijven krijgt vaak minder aandacht, en soms wordt er helemaal niet aan gewerkt. Dat is een groot gemis, omdat geschreven taal in onze maatschappij een grote rol speelt. Ook geeft lezen en schrijven kinderen meer mogelijkheden om te communiceren.
Leren lezen en schrijven is net zo belangrijk voor kinderen met een communicatief meervoudige beperking.
Wat is beginnende (ontluikende) geletterdheid?
Een kind komt al vroeg in aanraking met geschreven en visuele taal. Denk aan het logo van YouTube of McDonald's. Kinderen zien letters, symbolen en pictogrammen en doen ervaringen op. Zo leren ze dat geschreven en visuele taal iets betekent.
Beginnende (ontluikende) geletterdheid is de fase waarin een kind voor het eerst leert dat iets wat je ziet, zoals een foto, logo of letters, een betekenis heeft. Ze leren dat geschreven en visuele taal een ervaring vertegenwoordigt.
Hoe stimuleer je beginnende (ontluikende) geletterdheid?
Beginnende (ontluikende) geletterdheid vormt de basis voor leren lezen en schrijven. Het is belangrijk om geschreven taal op verschillende manieren aan te bieden. Bij Milo gebruiken we onder andere de volgende activiteiten:
Samen lezen
- Laat zien wat een boek is
- Daag het kind uit en maak het kind nieuwsgierig voor een boek
- Lees herhaaldelijk hetzelfde boek om iedere keer iets nieuws te ontdekken
- Speel in op de interesse van het kind en stel daar een vraag over
- Als het kind zelf geen antwoord kan geven, laat dan zien hoe je antwoord geeft door middel van ondersteunde communicatie (OC)
Zelf lezen
- Laat het kind zelf een boek lezen en ontdekken
- Gebruik materialen die in het verhaal voorkomen, bijvoorbeeld een speelgoedauto als het boek over een auto gaat
- Maak geschreven en gesproken taal visueel - niet alleen met letters, maar ook met pictogrammen
Gemodelleerd schrijven
- Geef voorbeelden van geschreven taal in het dagelijkse leven, bijvoorbeeld door samen een boodschappenlijstje te maken
Zelf schrijven
- Zoek een manier waarop het kind zelf kan schrijven
- Gebruik bijvoorbeeld speciale potloden of een toetsenbord
- Bedenk schrijfactiviteiten passend bij de interesses van het kind, bijvoorbeeld passend bij het favoriete boek
- Gebruik klei met lettervormen, magneetletters of stempels van letters
Praktische tips om beginnende (ontluikende) geletterdheid te stimuleren
- Gebruik naamstickers in de jas, op de broodtrommel en op de tas
- Bak koekjes in de vorm van een letter
- Ga aan de slag met stempels en krijtjes
- Knutsel letters met knippen en plakken
- Hinkel op woorden of letters
- SSSSSpeel SSSSSamen met SSSSSchuim en benadruk de letters en woorden
- Lees een boek en ga op zoek naar letters
- Speel memory of verstoppertje met letters of woorden
Meer over ondersteunde communicatie
-
Hoe leer je communiceren met ondersteunde communicatie? Modelleren, modelleren, modelleren
Alleen wanneer de omgeving consistent ondersteunde communicatie (OC) gebruikt, is er kans op succes. Lees meer over hoe je leert communiceren met ondersteunde communicatie.
-
“Welke woorden kies ik? Welke woorden kunnen het best in de spraakcomputer gezet worden?". Belangrijke vragen, die in de praktijk van ondersteunde communicatie (OC) door veel ouders, leerkrachten en therapeuten gesteld worden. Hoe kies je uit duizenden woorden? Welke woorden zijn belangrijk? Lees er alles over.
